But there will come a time you'll see

With no more tears

And love will not break your heart

But dismiss your fears

Get over your hill and see what you

find there

With grace in your heart and flowers in

your hair.

 

Mumford & Sons – After the Storm

 

 

 

 

 

 




Leven in de Blue Zones

Een tijd geleden was er een programma op televisie waarin oudere mensen werden geselecteerd voor een koor. In plaats van de verwachte Nederlandstalige liedjes zou dit koor anders zijn, werd ze verteld. Hoe anders bleek toen een band het nummer We will rock you van Queen begon te spelen. De band zou Engelstalige rocknummers uit de jaren zestig en zeventig ten gehore gaan brengen en de vraag was wie er voor in was. De camera zoomde in, en we zagen verschrikte gezichten. Sommige mensen liepen weg en wilden niet meedoen. Maar het overgrote deel van de kandidaten barstte in lachen uit. Ze klapten en swingden in hun stoelen. De energie en warmte spatte van het scherm de kamer in. En zo kon het dat veertig mensen, ruwweg tussen de 70 en 96 jaar, aan een carrière als rockzanger gingen beginnen.

 

Tweede jeugd

Het koor werd The Golden Oldies genoemd  en na één aflevering te hebben gezien, geloofde ik dat het zou werken. Het was aanstekelijk. De gedachte achter het programma was dat oudere mensen nog van alles kunnen. Onze maatschappij lijkt mensen van een bepaalde leeftijd af te schrijven, maar dat is nergens voor nodig. Mensen kunnen en moeten blijven meedoen. Een 96-jarige vrouw zei dat het niet echt haar muziek was, maar ze geloofde dat ze in staat was om zich aan te passen en het een kans te geven. Geweldig. Ze straalde, en ik ook.

  

Waarom werkte dit programma zo goed? De koorleden vertelden het zelf: Ze voelden zich twintig jaar jongen, vol energie en ze waren dankbaar dat ze mochten meedoen. Veel van hen voelden zich vaak eenzaam en verveeld. Nu kwamen ze weer onder de mensen, hadden ze weer een doel en deden ze ertoe. Sommigen waren verlegen en dachten niet dat ze het zouden kunnen. Ze kregen extra hulp en werden aangemoedigd. Een dame die niet meer goed kon zien en zo goed als geen Engels sprak, kreeg fonetisch uitgeschreven teksten in een groot lettertype. Als de oudsten onder hen te moe waren om naar de repetitie te komen, ging het koor naar hen toe om daar te oefenen. Iedereen kon deelnemen, en iedereen voelde zich blij en levendig. Het was geweldig om te zien.

 

Ikigai

Wat is het toch aan onze (voornamelijk) Westerse levensstijl dat we ouderen zien als een last? Een groep die in een tehuis zit, en niet meer volledig deel kan uitmaken van de maatschappij? Hoe anders gaat het er aan toe in Japan. In traditionele Oosterse gemeenschappen worden oudere mensen met veel eerbied behandeld. Ze worden verzorgd door de eigen familie. Ze worden gerespecteerd vanwege hun leeftijd, wijsheid en kennis. Ze maken volledig deel uit van de maatschappij. In Okinawa, Japan, bestaat het pensioen ook niet. Er is iets dat ze Ikigai noemen en het betekent ‘de reden van het bestaan’ of ‘het doel in het leven’. Volgens de Japanners heeft iedereen een Ikigai. Het vinden daarvan is erg belangrijk omdat Japanners geloven dat alleen Ikigai echt voldoening in iemands leven kan brengen. Het is datgene dat je leven de moeite waard maakt.

 

En de mensen in Okinawa lijken te weten waar ze het over hebben. Hier leven de oudste mensen ter wereld. In Okinawana worden vijf keer zoveel mensen dan in de rest van Japan ouder dan honderd en in Japan worden mensen het oudst van de hele wereld. Daarvoor zijn verschillende oorzaken aan te wijzen: het lokale dieet, een levensstijl met weinig stress, een hechte gemeenschap, voldoende activiteit op hogere leeftijd en het belang dat wordt gehecht aan spiritualiteit. Al deze factoren dragen bij aan een lang en gezond leven. Maar één van de voornaamste elementen van Ikigai is het hebben van een doel of richting in het leven. Het gaat erom dat je weet waarvoor je ’s ochtends uit bed komt, en duidelijk hebben wat je passie is in het leven. En dat kan gaan om werk, familie of andere zaken.

 

Lessen uit Okinawa

Ikigai: de reden om uit bed te komen. Dat is een mooi concept, maar het is niet eenvoudig je doel in het leven te vinden. Sommigen weten het al van kinds af aan, anderen moeten verschillende dingen uitproberen om er achter te komen. In het tv-programma hierboven kregen mensen energie omdat ze iets konden doen wat ze graag deden; in dit geval zingen. En niemand zei dat ze dat niet meer zouden kunnen op 95-jarige leeftijd. Ze dachten stuk voor stuk dat hun leven voorbij was, maar nu begonnen ze een nieuw avontuur. Een man van tachtig wilde heel graag meedoen, maar kon niet vanwege een longprobleem. Met tranen in zijn ogen zei hij dat zingen zijn leven was, maar dat het niet meer ging. Hij wilde zo graag ja zeggen, omdat hij deel wilde uitmaken van iets. Dat gevoel ergens bij te horen, een doel te hebben in het leven, is een van de redenen waarom mensen gezond oud worden.

 

Blue Zones

Iemand die alles weet van gezond oud worden, is Dan Buettner, een onderzoeker die zijn leven wijdt aan het bestuderen van regio’s in de wereld met de hoogste levensverwachting en concentratie van mensen boven de honderd. Hij heeft ontdekt dat er verschillende gemeenschappen zijn waar mensen veel ouder worden dan gemiddeld. Eentje daarvan is Okinawa, waar mensen zoals gezegd een sterk doel hebben in het leven. Verder zijn de familiebanden hecht, evenals de verdere gemeenschap. Ze blijven tot op hoge leeftijd actief, bijvoorbeeld door te tuinieren, eten gezond en leven matig. Ze hebben een positieve houding. Er zijn meer vergelijkbare gemeenschappen, zoals Barbagia in Sardinië, Loma Linda in California, het schiereiland Nicoya in Costa Rica en het Griekse eiland Ikaria. Buettner noemt deze gebieden Blue Zones en hij bestudeert ze om er achter te komen wat de gemeenschappelijke kenmerken zijn voor een lang en gezond leven. Hij heeft er negen gevonden:  

  1. Actief blijven op een natuurlijke wijze. De oudste mensen wonen in natuurlijke gebieden waar nog veel met de hand wordt gedaan en waarin bijvoorbeeld eigen moestuintjes worden bewerkt.

  2. Een duidelijk doel. Hierboven al genoemd: een duidelijke reden om op te staan. Volgens Buettner kan dit tot zeven jaar toevoegen aan je levensverwachting.

  3. Weinig stress. Ook mensen in de Blue Zones kennen stress, maar wat ze gemeen hebben, is dat ze een routine hebben om te ontstressen. Dat kan zijn bidden, mediteren, zingen, een middagdutje doen of het houden van happy hour.

  4. Hara hachi bu of de 80 procentregel. Mensen in Okinawana gebruiken Hara hachi bu als een mantra voor het eten. Het herinnert hen er aan te stoppen met eten als ze voor 80 procent vol zitten. Mensen in de Blue Zones eten hun kleinste maaltijd aan het begin van de avond en daarna eten ze niet meer.

  5. Een gezond, natuurlijk dieet. Mensen in de Bluw Zones eten vooral plantaardig voedsel. Ze eten weinig verwerkt voedsel.

  6. Wijn.Mensen in vrijwel alle Blue Zones drinken één of twee glazen per dag, bij het eten en in gezelschap van anderen. En nee…dat is niet hetzelfde als al die glazen opsparen tot het weekend en dan los gaan.

  7. Het gevoel ergens bij te horen. Vrijwel alle honderdjarigen die Buettner interviewde, woonden in een gemeenschap waarin geloof belangrijk is.

  8. Familie in de buurt. Familiebanden zijn belangrijk in de gemeenschappen waar mensen het oudst worden. Ouders en grootouders blijven in huis of in de buurt en helpen met de opvoeding van de kinderen.

  9. Sociale verbanden. ’s Werelds oudste mensen zijn geboren in gemeenschappen die gezond leven ondersteunen. Hun leven wordt positief beïnvloedt door het sociale netwerk waarin zij verkeren (mensen die al deze leefregels ook toepassen).

Conclusie

Dan Buettner stelt dat je de genetische loterij moet hebben gewonnen om honderd te kunnen worden. Maar de meeste mensen hebben de mogelijk om gezond negentig jaar of ouder te worden. De levensverwachting van de gemiddelde persoon kan volgens Buettner met tien tot twaalf jaar toenemen door het aannemen van een Blue Zone levensstijl. En zoals te zien in het programma met onze Golden Oldies, het toepassen van slechts enkele van bovengenoemde elementen kan de kwaliteit van het leven enorm vergroten. In dit geval hadden mensen weer een doel in hun leven, en hadden zij het gevoel dat ze ergens bij hoorden. Een van de dames, ver in de negentig, zei dat ze zich springlevend en fantastisch voelde. Ze was dankbaar voor de mogelijkheid om mee te doen, omdat ze wilde leven. ‘Want’, zei ze, ‘alleen als ik écht leef, kan ik de dood vergeten. En dat is waarom ik alles uit het leven wil halen.’

 

Kippensoep voor de ziel

Jack Canfield herinnerde zich zijn oma en haar kippensoep. Hij bedacht dat zij altijd zei dat de soep alle lichamelijke problemen zou genezen. Het boek dat hij wilde maken, moest dezelfde genezende krachten hebben, alleen niet voor het lichaam, maar voor de geest. De titel voor zijn boek was geboren… Chicken Soup for the Soul.

 

De internationaal bekende sprekers Mark Victor Hansen en Jack Canfield kenden de kracht van een goed verhaal lang voordat hun bestseller Chicken Soup for the Soul bestond. Beiden hadden succes als inspirational speaker en motivatiecoach en mensen bleken positief geraakt door hun verhalen. Het was een kwestie van tijd voordat zij besloten deze verhalen te bundelen onder de noemer: gewone mensen die ongewone dingen doen.

 

Een Chicken Soup for the Soul-verhaal is een inspirerend verhaal, dat mensen raakt, hoop geeft, blij maakt en goed laat voelen. De meest krachtige verhalen gaan over gewone mensen die boven zichzelf uitstijgen of die iets bijzonders doen voor een ander. Hoezeer dat mensen aanspreekt, bleek wel uit de enorme populariteit van het eerste boek dat uitkwam in 1993. Het boek stond op elke bestselling lijst in de Verenigde Staten en Canada. En dus volgende er een hele serie, vaak gericht op bepaalde groepen mensen. Er is chicken soup voor vrouwen, voor moeders en drukke moeders, voor moeders met zonen en vaders met dochters en vice versa. En er is chicken soup voor grootouders, voor kinderen en tieners, voor leraren en golfers, voor singles en christenen, voor liefhebbers van koffie en romantici. Er zijn meer dan tweehonderdvijftig titels en er volgen er steeds meer.

 

We kunnen voorzichtig de conclusie trekken dat het concept misschien een beetje te ver is doorgevoerd. Zelfs bekende Amerikaanse merken hebben een eigen versie, die wordt gebruikt voor marketingdoeleinden. Maar hoe dan ook: het idee om te inspireren is fantastisch en de verhalen in een groot aantal boeken zijn leuk en origineel. Hieronder volgen, puur als inspiratie, twee korte verhalen uit het eerste boek.

Alle honken bezet

Een kleine jongen speelde in zijn achtertuin. Baseballpetje op zijn hoofd, een baseballknuppel en bal in de hand. "Ik ben de beste baseballspeler ooit”, zei hij trots. Toen gooide hij de bal in de lucht, sloeg met de knuppel en…miste. Onaangedaan pakte hij de bal op, gooide hem in de lucht, en zei tegen zichzelf: "Ik ben de beste baseballspeler ooit!” Hij sloeg naar de bal en miste opnieuw. Hij pauzeerde een moment en onderzocht de bal minutieus. Toen gooide hij hem nogmaals in de lucht en zei: "Ik ben de beste baseballspeler ooit!” Hij sloeg en miste opnieuw. “Waaw!!”, riep hij uit. “Wat een briljante pitcher!”

De magie van geloof

Ik ben niet oud genoeg om te baseballen of voetballen. Ik ben nog geen acht. Mijn moeder vertelde me, dat als ik baseball zou spelen, ik niet snel genoeg zou kunnen rennen omdat ik ben geopereerd. Ik heb mijn moeder gezegd dat ik niet hard zou hoeven te rennen. Als ik baseball speel, sla ik de bal namelijk gewoon uit het stadion. Dan kan ik lopen.

 

Waarom zijn deze verhalen zo populair? Zoals hierboven al gezegd zijn het verhalen waarin gewone mensen groots durven dromen en grootste dingen voor elkaar krijgen omdat ze in zichzelf geloven. Ze zijn dapper, of zo gepassioneerd over iets dat ze wonderen lijken te verrichten. Daarover lezen is inspirerend en maakt blij. Mensen vergelijken zich met anderen en krijgen het gevoel dat ook zij meer kunnen bereiken dan ze dachten. En als de verhalen iets duidelijk maken, dan is het dat je geen Nelson Mandela of Moeder Theresa hoeft te zijn om te inspireren of grootste dingen te bereiken.

Het zijn vaak de kleine dingen in het leven die er toe doen: een helpende hand uitsteken, oprecht  geïnteresseerd zijn in iemand, een verschil maken in iemands leven. Als je dat doet, verander je van een gewoon iemand in een buitengewoon iemand. Iemand anders zal zich altijd herinneren hoe hij zich voelde door iets moois wat jij deed, omdat jij hem inspireerde. En misschien inspireert jouw actie een ander wel om ook iets te doen voor iemand. Als een fakkel die wordt doorgegeven en overal licht brengt. Op die manier wordt het mogelijk voor iedereen om op te lichten. Vanuit daar is het slechts een kleine stap om grotere dingen te bereiken. Om meer mensen te inspireren, is het goed om uit te vinden wat je talent is. Wat kun jij anderen geven? Hoe kun je een verschil maken? Hoe kun jij de wereld het beste dienen? Om daar achter te komen, kun je twee dingen doen. Je kunt naar de wereld kijken om te ontdekken wat jou écht inspireert. Vervolgens kun je die passie omzetten in iets waarmee je anderen kunt helpen. De andere manier is om naar binnen te keren, en naar je intuïtie te luisteren. Je innerlijke stem zal je niet altijd letterlijk vertellen wat je moet doen, maar geeft je wel ideeën over waar je moet kijken.

 

Geloof dat ook jij het verschil kun maken. Uitvinden op welk gebied dat is, is vervullend voor jezelf en vervolgens ook voor anderen. Als je er achter komt met welk doel je hier bent en ernaar gaat handelen, zul je merken dat je blijer en opgewekter wordt, dat je gezondheid en welzijn vooruit gaan en je anderen zult inspireren. Dat is bereikbaar door elke dag een kleine stap te zetten!

 

Even terugtrekken

Een tijdje geleden was ik op het prachtige eiland Bali. Zestien uur vliegen, de halve wereld over, met het enige doel om me terug te trekken uit mijn drukke bestaan. Ik was moe van het werk en leek al een hele tijd door te draven op de automatische piloot. Even tijd voor wat anders dus. Ik koos een yoga retreat vlakbij Ubud. Alleen de naam - “Escape the world” - was voldoende om mij in het vliegtuig te krijgen. Zeventien andere mannen en vrouwen van over de hele wereld dachten daar hetzelfde over. En of ze nou uit Europa, Canada of Australië kwamen, hun verhalen waren precies hetzelfde. Een leven vol stress, het gevoel dat ze in een tredmolen zaten waar het maar moeilijk uit ontsnappen is en een gedeeld gevoel dat we iets verkeerd aan het doen waren. Onze leraar lachte en knikte begripvol toen wij onze redenen van deelname aan zijn retreat vertelden. Elke week zit het retreat vol. Elke week dezelfde verhalen. De wereld zit vol met mensen die te hard rennen en het moeilijk vinden om daarmee te stoppen. Het lijkt wel alsof we allemaal een beetje de weg kwijt zijn.

Nergens beter te beginnen met mijn relaxtere leven dan op Bali. De mensen daar zijn werkelijk de meest vriendelijke op aarde. Relaxed door het leven gaan lijkt hun tweede natuur en ze leren de rest van de wereld hoe het moet. In en rondom Ubud stikt het van de yogacentra, retreats en wellness hotels. Healings massages, spiritualiteit, yoga en wellness zijn er big business. Het is overal. Als je aankomt in Ubud is daar overigens nog niet zo veel van te merken. In het stadje heerst een complete gekte van toeterende auto’s, brommertjes en scooters die zich door veel te smalle straatjes proberen te wurmen. Samen met het grote aantal toeristen barst het stadje en zijn beperkte infrastructuur echt uit zijn voegen. Een groot deel van de dag staat het verkeer muurvast. Niet echt een plek om eens lekker te relaxen, zo op het eerste gezicht.

Kumara boutique resort in Ubud

Maar wie iets verder kijkt, komt er al snel achter dat de ruimte en stilte in het gebied immens zijn. Achter huizen, tempels en hotels liggen grote, tropische tuinen, enorme rijstvelden en natuurgebieden waar het stil is en goed toeven. Die stilte en de pracht van de natuur overvalt je direct als je het eerste beste hotel instapt. Het drukke leven op straat is in één klap weg. Zo ook in mijn retreat. Gebouwd tegen een heuvel in de meest mooie natuur. Tel daarbij op de meest vriendelijke medewerkers en medebezoekers, lekker weer en de beste massages ooit. Tijd om te relaxen!

Dankbaarheid

Balinezen beginnen hun dag in dankbaarheid. Elk huis heeft een klein altaartje waar de bewoners dagelijks iets offeren. Hetzelfde geldt voor de tempels, scholen en andere openbare gebouwen. Overal zijn diezelfde altaartjes. Een mooi idee, want mensen worden er zo de hele dag aan herinnerd dat het belangrijk is om dankbaar te zijn.  En er wordt moeite voor gedaan. Mensen vlechten kleine mandjes en vullen die met bloemblaadjes, rijstkorrels of wierook. Het handje chips dat ik in één van de mandjes zag leek wat uit de toon te vallen…. een misplaatste grap van een van de toeristen? Of misschien toch bewust geofferd door een lokale bewoner die weet dat zijn God wel van een zoutje houdt!?

Na het offermoment beginnen de mensen hun dag. Altijd vriendelijk, altijd kalm, lijkt wel. Dat is nogal wat, als je begrijpt hoe weinig mensen soms hebben en hoe hard ze werken om te overleven. Zoals een taxichauffeur het zei: “jullie grootste zorg is hoe je geld uit te geven, onze grootste zorg is hoe er wat van te bemachtigen.” En hoewel natuurlijk niet iedereen in het westen veel te besteden heeft of zichzelf rijk zou noemen, maakt zo’n opmerking duidelijk hoe rijk wij eigenlijk zijn vergeleken met een groot deel van de wereld.

Balinese offering and rituals

Relaxen en relaxed blijven

Bali en haar vriendelijke bevolking deden me wat. Een paar uur yoga per dag, gezond eten, veel tijd buiten in de mooie natuur, wandelingen en fietstochten in de rijstvelden en heerlijke massages maakten mijn beleving compleet. Ik heb me nog nooit zo relaxed gevoeld. Maar goed, relaxen op een tropisch eiland, in een retreat in Bali of op een berg in Tibet is niet zo ingewikkeld. De echte test komt thuis: leren om dat gevoel vast te houden, om een relaxter, kalmer en opgewekter leven te leiden.

En dat gaat met vallen en opstaan, want werk blijft een groot deel van mijn leven en het is druk. De kunst is om de balans te vinden. Door het mezelf te gunnen om veel leuke dingen te doen, te mediteren en yoga te doen. Door eens wat vaker een stedentripje te boeken om te genieten van een andere omgeving. En door bezinning, om los te komen van dat eeuwige gevoel van moeten, dat enorme verantwoordelijkheidsgevoel om alles maar te moeten regelen en oplossen. Iyan, de vriendelijke yogaleraar in Bali zei: “Bali is een special plekje op deze planeet. De natuur, de mensen en de cultuur kunnen je allemaal naar een dieper niveau van spirituele bewustwording brengen.” En zo ervaarde ik dat ook. Mijn doel is nu om die rust, kalmte en mentale veerkracht te behouden in mijn dagelijks leven. Zodat ik niet weg hoef om te ontsnappen uit mijn gestresste wereld, maar de wereld die ik om mij heen wil zien, zelf kan creëren.

 


“If you change the way you look at things, the things you look at change.” Wayne Dyer

"Only passions, great passions, can elevate  the soul to great things." Denis Degerot